Bất lực với gia cầm trôi nổi?

Gà, vịt sống vô tư lự giết tại chợ ảnh: như ý Ớn lạnh gà, vịt giết thịt tại chợ Sáng ngày 20/1, đoàn kiểm tra liên ngành quận Đống Đa (Hà Nội), tiến hành ra quân rà ATTP trong dịp Tết Nguyên đán. Tại chợ Ngã Tư Sở (theo lộ trình sẽ có đoàn liên ngành đến) khu vực bày bán gia cầm tươi sống ở đây vẫn tấp nập mua bán. Thậm chí, phía bên ngoài chợ, ở khu vực chợ tạm - dọc đường bờ sông Tô Lịch gà, vịt sống được bày bán ngay cả trên thềm, hạ. Khi chúng tôi hỏi nguồn cội những con gà, vịt, ngan ở đâu thì những người buôn bán ở đây đều đáp “gia cầm ở quê” mang ra. “Gà ở đây là gà quê chạy bộ ngoài đồng, nuôi chỉ cho ăn thóc nên chúng tôi mua gom để về bán phục vụ dịp Tết”, chị Hằng-một người bán gà ở chợ Ngã Tư Sở giới thiệu. Đi một lòng vòng trong các khu chợ dân sinh như chợ Thái Hà, Ngã Tư Sở, Đông Tác, Nam Đồng (Đống Đa); chợ Dịch Vọng, Nghĩa Đô (Cầu Giấy); chợ cầu Diễn (Từ Liêm); chợ Thượng Đình (Thanh Xuân); chợ Phúc La (Hà Đông)…, dễ dàng nhìn thấy có hàng chục cửa hàng bán thịt gà, vịt sống nuôi nhốt trong lồng với hàng chục con. Phần lớn số gà vịt này được người mua chọn lựa từng con rồi thuê người bán thịt luôn tại chỗ. Giá gà lông tại các chợ phổ thông từ 120.000 - 140.000 đồng/kg gà ta; gà công nghiệp 60.000 - 90.000 đồng/kg.“Ở đây gà, vịt tươi sống rất tiện lợi. Thêm khoảng 10 đến 15 nghìn đồng một con tiền công thịt về nhà chỉ làm lại vài phút là cho vào nồi đun ngay. Mình mang về nhà chắc phải mất vài tiếng mới làm xong”, chị Bình người mua gà ở chợ Thái Hà nói. Điều đáng nói nhiều “lò mổ” nằm cạnh ngay cống rãnh nước thải đen xì bám đầy ruồi muỗi. “Cách làm hơi thủ công thôi chứ gà vịt ở đây toàn hàng xịn đấy em cứ yên tâm đi”, chị Nguyễn Thị Hiền chủ một “lò mổ” ở chợ Vân Canh (Từ Liêm) nói. Khi chúng tôi hỏi về những nghi ngại về dịch cúm đang diễn ra, một người đang cắt tiết gà ở chợ Cầu Diễn mặc nhiên: “Chị bán gà vịt ở đây hàng chục năm rồi có thấy ai bị gì đâu”. Cán bộ thú y chịu thua? Theo Chi cục Thú y Hà Nội, hiện nay trên địa bàn thành phố có 969 chợ có hoạt động kinh dinh buôn bán thịt gia súc gia cầm. Do nhu cầu sử dụng thực phẩm cuối năm của người dân tăng 20-30% nên số lượng buôn bán chuyển vận gia cầm sống trên địa bàn tăng đột biến. Cụ thể, số lượng gia cầm sống tiêu thụ trong dịp Tết chủ yếu là gà ta, nhàng nhàng mỗi chợ có 5-6 điểm bán gia cầm sống, nhưng vào các ngày Tết có thể tăng gấp 2-3 lần. “Do nếp phục vụ lễ Tết bằng gà sống, nhiều người tiêu dùng chỉ cần mua gà sống sau 10 đến 20 phút làm thịt tại chợ là xong mà không có sự kiểm dịch của các ngành chức năng. Hơn ai hết ban quản lý chợ, chính quyền địa phương cần quản lý chặt hoạt động buôn bán gia cầm mới có thể xử lý triệt để”, lãnh đạo Chi cục Thú y Hà Nội cho biết. Trạm trưởng Trạm Thú y Thanh Xuân, bà Nguyễn Thị Oanh cho biết, việc giết mổ gia cầm tại chỗ ở các khu chợ trên địa bàn gây ô nhiễm và có nguy cơ lây lan dịch bệnh rất cao. “Chúng tôi đã từng kiến nghị với những khu chợ giáp giới với các quận ngoại ô nên có quy hoạch các khu hàng để người dân buôn bán gia cầm sống, chứ quy định cấm nhưng thực tiễn ở nội thành lại không xử lý được”, bà Oanh nói. Trạm trưởng Thú y Hà Đông, ông Nguyễn Đình Tiến cho rằng, hiện các quy định chế tài xử lý chưa hiệp với thực tiễn. “Trên địa bàn Hà Đông có trên 34 chợ dân sinh và chợ cóc, việc xử lý gia cầm sống giết mổ tại chỗ không làm nổi. Theo quy định, việc tải, buôn bán gia cầm dưới 50 con không thuộc đối tượng phải kiểm dịch. Lợi dụng sơ hở này, các nhà buôn đã xé lẻ ra để mang vào các chợ dân sinh trên địa bàn thành thị tiêu thụ, gây khó khăn cho khâu kiểm soát và xử lý vi phạm”, ông Tiến phân tách. Theo Chi cục thú y Hà Nội trong năm 2013, qua kết hợp với các đơn vị, Chi cục xử lý trên 30 tấn gia cầm lông và 34 tấn sản phẩm gia cầm khác nhưng đây chỉ là những con số nhỏ so với lượng gia cầm tiêu thụ hàng ngày của Hà Nội. Hà Nội quy rõ bổn phận chính quyền cơ sở trong quản lý thực phẩm Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo ý kiến kết luận của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu UBND thành phố Hà Nội cần quy định rõ trách nhiệm của chính quyền cơ sở cấp quận, huyện, xã, phường trong việc quản lý các cơ sở sinh sản, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn quản lý. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Hà Nội tăng cường thanh tra, thẩm tra an toàn thực phẩm (ATTP) đối với các hoạt động kinh doanh, sản xuất trên địa bàn. Trước Tết Nguyên đán cần tụ tập rà soát các mặt hàng phục vụ Tết, sau Tết cần rà soát hàng tồn kho, không để hàng hết hạn dùng hoặc không đảm bảo ATTP tiếp tục được tiêu thụ. Xử lý nghiêm các vi phạm, mau chóng khắc phục tình trạng chỉ nhắc nhở, không xử lý đối với các vi phạm tại tuyến xã. Tỉnh thành phải có biện pháp quản lý, bảo đảm ATTP đối với hàng nhập cảng, các bếp ăn tập thể, nhà hàng, khách sạn, thức ăn đường phố; quản lý vệ sinh thú y, ATTP đối với cơ sở giết gia súc, gia cầm nhỏ lẻ, hộ gia đình, tăng số lượng cơ sở làm thịt tụ hội.